Werkvorm: de oplossingsgerichte aanpak (Nieuw)

Inbreng bespreken met de Oplossingsgerichte Methode

Deze werkwijze biedt een gestructureerde aanpak om tijdens een intervisiebijeenkomst een probleemsituatie te bespreken vanuit een oplossingsgericht perspectief. De focus ligt op het verkennen van gewenste uitkomsten, het identificeren van hulpbronnen en het formuleren van concrete vervolgstappen, in plaats van uitgebreid stilstaan bij het probleem zelf.

Belangrijke Uitgangspunten van de Oplossingsgerichte Methode in Intervisie:

• Focus op oplossingen: De aandacht verschuift van het probleem naar mogelijke oplossingen en de gewenste toekomst.
• Erkennen van competenties: Er wordt van uitgegaan dat de inbrenger (degene die de situatie inbrengt) en de groep al competenties en hulpbronnen bezitten die ingezet kunnen worden.
• Kleine stappen: Succes wordt geboekt door het identificeren en zetten van kleine, haalbare stappen.
• Uitzonderingen: Er wordt gezocht naar momenten waarop het probleem zich minder voordoet of niet aanwezig is (uitzonderingen).
• Toekomstgericht: De blik is gericht op de gewenste situatie in de toekomst.

Rollen binnen de Intervisie:

• Inbrenger: Degene die de probleemsituatie inbrengt.
• Gespreksleider (optioneel, zeker in het begin): Begeleidt het proces en bewaakt de tijd en de oplossingsgerichte focus.
• Groepsleden: Stellen oplossingsgerichte vragen, luisteren actief en denken mee vanuit een positieve en hulpbronnengerichte houding.
• Tijdsbewaker: Houdt de tijd in de gaten per fase.

De Werkwijze (Stappenplan):

Houd bij voorkeur de tijd per stap in de gaten om focus te behouden. Een doorlooptijd van 45-60 minuten per casus is vaak realistisch.

Stap 1: Introductie van de Situatie (± 5-10 minuten)

• Inbrenger: Beschrijft kort en bondig de probleemsituatie die hij/zij wil inbrengen. Vermijd hierbij te veel details over de oorzaken van het probleem. Richt je op de kern van de situatie en waarom je deze wilt bespreken in intervisie.
• Groepsleden: Luisteren actief. Stellen enkel verhelderende vragen om de situatie beter te begrijpen. Dit zijn feitelijke vragen, geen vragen naar oorzaken of meningen.
  • Voorbeelden van verhelderende vragen: "Wie zijn er bij deze situatie betrokken?", "Wanneer doet deze situatie zich meestal voor?", "Wat gebeurt er concreet op zo'n moment?"

Stap 2: Formuleren van de Gewenste Situatie/Het Doel (± 10-15 minuten)

• Gespreksleider/Groepsleden: Helpen de inbrenger om de gewenste situatie zo concreet en positief mogelijk te formuleren. De focus ligt op wat er WEL moet zijn in plaats van wat er NIET moet zijn.
  • Kernvragen in deze fase:
    • "Stel dat het probleem is opgelost of de situatie is verbeterd, hoe ziet die situatie er dan uit?"
    • "Wat is het eerste kleine teken waaraan je merkt dat de situatie beter wordt?"
    • "Wat zou er anders zijn als de intervisie je precies oplevert wat je hoopt?"
    • De Wonder-vraag (een krachtig oplossingsgericht instrument): "Stel je voor dat er vannacht, terwijl je slaapt, een wonder gebeurt en het probleem is opgelost. Waaraan zou je morgenochtend als eerste merken dat dit wonder heeft plaatsgevonden? Wat is er anders?"
• Inbrenger: Beschrijft de gewenste situatie zo gedetailleerd mogelijk.

Stap 3: Verkennen van Uitzonderingen en Hulpbronnen (± 10-15 minuten)

• Gespreksleider/Groepsleden: Helpen de inbrenger te ontdekken wanneer het probleem zich minder sterk voordoet of welke momenten al lijken op de gewenste situatie (uitzonderingen). Daarnaast wordt gezocht naar bestaande sterke punten en hulpbronnen van de inbrenger en in de omgeving.
  • Kernvragen in deze fase:
    • "Zijn er momenten waarop dit probleem zich minder voordoet? Wat is er dan anders?"
    • "Hoe ga je op die momenten om met de situatie?"
    • "Wat heb je al geprobeerd om de situatie te verbeteren? Wat werkte daarvan (een beetje)?"
    • "Wat zijn je sterke punten die je in deze situatie kunt inzetten?"
    • "Wie of wat in je omgeving zou je tot steun kunnen zijn?"
    • "Op een schaal van 0 tot 10 (waarbij 10 de gewenste situatie is en 0 de slechtste situatie), waar sta je nu? Wat maakt dat je niet op 0 staat? Wat zou een 0,5 of 1 punt hoger zijn? (Schaalvragen)"

Stap 4: Formuleren van Volgende Stappen (± 10 minuten)

• Gespreksleider/Groepsleden: Helpen de inbrenger bij het formuleren van kleine, concrete en haalbare acties die hij/zij kan ondernemen richting de gewenste situatie.
  • Kernvragen in deze fase:
    • "Wat is de eerstvolgende kleine stap die je zou kunnen zetten in de richting van de gewenste situatie?"
    • "Welke kleine actie past bij het punt dat je op de schaal hoger zou willen komen?"
    • "Wie of wat zou je hierbij kunnen helpen?"
    • "Hoe zou je merken dat deze stap effect heeft?"
• Inbrenger: Formuleert voor zichzelf 1-3 concrete actiepunten.

Stap 5: Afronding en Terugkoppeling (± 5 minuten)

• Inbrenger: Deelt kort de belangrijkste inzichten en de voorgenomen acties. Bedankt de groep.
• Groepsleden: Geven de inbrenger positieve feedback of complimenten over iets wat hen is opgevallen (een kracht, een nieuw inzicht, een concrete stap). Geen ongevraagd advies!
• Korte gezamenlijke reflectie: Wat heeft de groep geleerd van deze casus?

Tips voor een Succesvolle Oplossingsgerichte Intervisie:

• Houd je aan de oplossingsgerichte houding: Focus op wat werkt en wat de gewenste toekomst is. Vermijd uitgebreide probleemanalyse.
• Stel open vragen: Vragen die beginnen met "Wat?", "Hoe?" en "Wanneer?" nodigen uit tot meer dan een ja/nee antwoord.
• Luister actief en vat samen: Laat de inbrenger merken dat je hem/haar begrijpt.
• Wees nieuwsgierig: Ga op onderzoek uit naar successen en mogelijkheden.
• Waardeer wat er al is: Erken de inspanningen en sterke kanten van de inbrenger.
• Bewaak de tijd: Zorg dat je binnen de afgesproken tijd blijft om alle stappen te doorlopen.
• Oefening baart kunst: Hoe vaker je deze methode toepast, hoe natuurlijker het wordt.

Door deze werkwijze te volgen, kun je als intervisiegroep effectief en oplossingsgericht aan de slag met de uitdagingen waar jullie tegenaan lopen, en elkaar helpen groeien in jullie professionele handelen.