Wat is betekenisgeving en waarom is het zo belangrijk?
Als professional in de zorg- en welzijnssector ben je dagelijks in contact met cliënten, collega’s en leidinggevenden. Je interpreteert hun gedrag, trekt conclusies en handelt op basis van je waarneming. Maar hoe bewust ben je van het proces van betekenisgeving?
Betekenisgeving is de manier waarop we situaties en interacties interpreteren en duiden. Dit bepaalt hoe we ons voelen, hoe we reageren en uiteindelijk hoe effectief we in ons werk zijn. Door bewust betekenis te geven aan ervaringen, kun je met meer begrip, flexibiliteit en impact handelen.
Je betekenis bepaalt wat je ziet
Een klassiek voorbeeld van betekenisgeving is het bekende optische illusieplaatje waarop sommigen een jonge vrouw zien, terwijl anderen een oude vrouw herkennen. Wat jij ziet, hangt af van je perspectief en eerdere ervaringen.
Hetzelfde gebeurt in je werk:
- Zie je een cliënt als veeleisend, of als iemand die zijn behoeften duidelijk probeert te maken?
- Ervaar je een collega als moeilijk, of ontdek je dat hij werkt vanuit een ander denkkader
- Schrijf je gedrag van een cliënt toe aan weerstand, of zie je een vraag om hulp?
Het bewust onderzoeken van je waarneming helpt je om effectiever te communiceren en situaties anders te benaderen.
Betekenisgeving in de praktijk
De filosoof Jürgen Habermas beschrijft betekenisgeving als een proces in drie stappen:
-
Waarnemen – Je ziet, hoort, ruikt of voelt iets.
-
Oordelen – Je brein zoekt naar eerdere ervaringen om te duiden wat je waarneemt.
-
Handelen – Je reageert op basis van je interpretatie.
Dit proces gebeurt razendsnel en vaak automatisch. Maar wat als je je betekenisgeving bewust onder de loep neemt?
Nieuwe betekenis geeft nieuwe mogelijkheden
Stel, je eerste werkdag als welzijnsprofessional begint met een ontmoeting met een gewelddadige cliënt. Je brein categoriseert de situatie razendsnel als bedreigend of risicovol. Maar wat als je anders kijkt? Wat als geweld een uiting is van frustratie, angst of een hulpvraag?
Als je de betekenis die je geeft aan een situatie verandert, kun je ook anders handelen. Je creëert ruimte om anders met conflicten, gesprekken en samenwerking om te gaan. Dit helpt je om vanuit begrip en effectiviteit te werken, in plaats van vanuit oordeel en reactie.
Hoe onderzoek je betekenisgeving?
Je kunt actief werken aan een bewuste betekenisgeving door:
- De context te onderzoeken – Wat zijn de feiten? Wat is écht gebeurd?
- Je eigen waarneming kritisch te bekijken – Hoe interpreteren anderen dezelfde situatie?
- Dialoog aan te gaan – Bespreek situaties met collega's en luister naar hun perspectief.
- Te reflecteren – Sta stil bij je interpretaties en hoe ze jouw gedrag beïnvloeden.
- Creatief te zijn in interpretatie – Wat als je de situatie bekijkt vanuit een totaal ander perspectief?(Gelijk toepassen binnen intervisie? Klik HIER voor de werkvorm)
Wil je deze inzichten verder ontdekken en direct toepassen? in een door jou te kiezen begeleidingsvorm gaan we dieper in op betekenisgeving, reflectie en interactie. Je leert:
- Hoe betekenisgeving je gedrag beïnvloedt en hoe je het kunt sturen.
- Hoe je effectiever omgaat met cliënten en collega’s door bewust naar je interpretaties te kijken.
- Praktische methoden om je eigen waarneming en oordelen te onderzoeken.
Interesse om betekenisgeving een onderdeel te maken van je werkhouding?
Mis deze kans niet om meer grip te krijgen op betekenisgeving en jezelf als professional te versterken. Meld je aan via mijn contactformulier om uit te zoeken in welke vorm je (of je team/organisatie) meer kunt werken met betekenisgeving.
Reactie plaatsen
Reacties